Buổi học sáng nay với chủ đề “Phân tích quyết định” thuộc chương 4 của môn học Phân tích định lượng trong quản trị, do thầy Nguyễn Phương Nam giảng dạy, thực sự đã để lại trong em nhiều ấn tượng sâu sắc. Đây là một trong những chương học mang tính ứng dụng thực tiễn rất cao, đặc biệt phù hợp với các bạn sinh viên đang theo học ngành quản trị, kinh doanh và những lĩnh vực cần ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn. Buổi học không chỉ cung cấp kiến thức học thuật chuyên sâu, mà còn giúp em hình dung rõ hơn cách các nhà quản lý thực sự phải đối mặt và giải quyết các tình huống ra quyết định trong môi trường thực tế.

1. Mở đầu: Tư duy quyết định trong môi trường bất định

Thầy mở đầu bài giảng bằng một câu hỏi rất đáng suy ngẫm: “Nếu bạn là một nhà quản lý, bạn sẽ chọn phương án nào khi không thể biết chắc điều gì sẽ xảy ra?” Câu hỏi tuy đơn giản nhưng đánh trúng vào bản chất của chương học – đó là nghệ thuật đưa ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn. Qua phần mở đầu, thầy nhấn mạnh vai trò thiết yếu của phân tích quyết định trong quản trị hiện đại, nơi mà rủi ro, sự bất định và thông tin không đầy đủ là điều không thể tránh khỏi.

Thầy trình bày cấu trúc của một vấn đề ra quyết định gồm 4 thành phần chính:

  • Mục tiêu cần đạt được,
  • Tập hợp các phương án hành động,
  • Các trạng thái tự nhiên có thể xảy ra,
  • Và kết quả (hoặc kết quả kỳ vọng) tương ứng với từng cặp phương án – trạng thái.

Sự hệ thống trong cách trình bày giúp em dễ dàng hình dung cách một bài toán ra quyết định được cấu trúc và xử lý như thế nào trong thực tế.

2. Các tiêu chí ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn

Nội dung trọng tâm của buổi học là việc giới thiệu các tiêu chí ra quyết định khi xác suất các trạng thái tự nhiên chưa được biết rõ. Đây là phần rất thú vị vì nó cho thấy mỗi cách tiếp cận sẽ phản ánh một phong cách quản lý khác nhau:

  • Tiêu chuẩn Maximax – dành cho những người lạc quan, thích chấp nhận rủi ro, tìm kiếm cơ hội lớn nhất.
  • Tiêu chuẩn Maximin – dành cho người thận trọng, muốn đảm bảo điều tồi tệ nhất vẫn ở mức chấp nhận được.
  • Tiêu chuẩn Minimax Regret – hướng đến việc giảm thiểu hối tiếc nếu lựa chọn không phải là tối ưu.
  • Tiêu chuẩn giá trị kỳ vọng (EMV) – sử dụng xác suất của từng trạng thái tự nhiên để tính toán kỳ vọng giá trị mỗi phương án.

Thầy giảng giải từng tiêu chuẩn với các ví dụ minh họa dễ hiểu, từ quyết định đầu tư vào một dự án đến lựa chọn kế hoạch sản xuất trong điều kiện cung – cầu không ổn định. Em đặc biệt ấn tượng với cách thầy giải thích EMV – không chỉ dừng ở mặt công thức mà còn lý giải cả triết lý đằng sau: ra quyết định không chỉ dựa trên kết quả tốt nhất hay tệ nhất, mà phải tính đến xác suất và rủi ro tổng thể.

3. Công cụ hỗ trợ: Bảng quyết định, cây quyết định và EVPI

Phần tiếp theo là phần em thấy thú vị và thiết thực nhất – cách sử dụng bảng quyết định và cây quyết định để hệ thống hóa thông tin. Thầy chỉ ra rằng bảng quyết định là công cụ gọn gàng để so sánh các phương án dựa trên các trạng thái tự nhiên, trong khi cây quyết định giúp mô phỏng quá trình ra quyết định theo dòng thời gian, đặc biệt khi có nhiều bước ra quyết định liên tiếp.

Một điểm nhấn đặc biệt là phần tính giá trị thông tin hoàn hảo (EVPI) – một khái niệm tưởng chừng khô khan nhưng lại được thầy truyền tải rất sinh động. Qua đó, em hiểu rằng trong nhiều trường hợp, nhà quản lý sẵn sàng trả tiền để có thông tin chắc chắn trước khi ra quyết định, và EVPI là giới hạn tối đa cho số tiền họ nên chi ra. Cách thầy liên hệ với thực tế (ví dụ: doanh nghiệp mua báo cáo nghiên cứu thị trường trước khi tung sản phẩm mới) giúp em nhận ra sự kết nối giữa lý thuyết và thực hành.

4. Phong cách giảng dạy – Yếu tố quyết định thành công của buổi học

Không thể không nhắc đến phong cách giảng dạy của thầy Nguyễn Phương Nam. Thầy trình bày mạch lạc, rõ ràng, có sự kết hợp giữa slide PowerPoint, viết bảng truyền thống và liên hệ thực tiễn. Em cảm nhận được sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ thầy trong từng ví dụ, từng biểu bảng – điều đó giúp buổi học trở nên sống động và thu hút.

Thầy luôn đặt câu hỏi tương tác, cho sinh viên thử áp dụng tiêu chí ra quyết định vào tình huống cụ thể, điều này khiến lớp học không còn đơn thuần là “nghe giảng” mà là một quá trình cùng khám phá.

5. Kết luận: Một chương học giàu tính ứng dụng

Buổi học chương 4 – Phân tích quyết định không chỉ giúp em hiểu sâu hơn về các phương pháp ra quyết định trong điều kiện không chắc chắn, mà còn rèn luyện cho em một tư duy phân tích có hệ thống. Trong bối cảnh các nhà quản trị ngày nay thường xuyên đối mặt với thông tin mơ hồ và rủi ro không đo lường được, việc nắm vững các công cụ như EMV, cây quyết định hay EVPI là vô cùng cần thiết.

Em xin gửi lời cảm ơn đến thầy Nguyễn Phương Nam vì một buổi học chất lượng và đầy cảm hứng. Em tin rằng kiến thức từ chương học này sẽ là hành trang hữu ích trong sự nghiệp sau này của em, đặc biệt khi cần ra quyết định trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

Em rất vui nếu bài viết này có thể được thầy chia sẻ trên Website, để các bạn sinh viên ở những lớp chưa học chương 4 có thể chuẩn bị tốt hơn cả về mặt kiến thức lẫn tâm lý trước khi bước vào một chương học giàu tính ứng dụng và thú vị như vậy.

Đinh Nguyễn Phương Linh
CL0002
Quản trị chất lượng
11 tháng 8 năm 2025